Leefstijl coaching
Burn-out en slaap
Burn-out en slaap: een vicieuze cirkel die herstel belemmert
Stress op het werk, overmatige verplichtingen en constante druk. Het zijn enkele factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een burn-out. Één aspect van deze aandoening wordt vaak over het hoofd gezien: slaapproblemen. Terwijl je gedachten ’s nachts constant blijven malen en je geest actief blijft, weigert het lichaam te rusten waardoor er slaapproblemen kunnen ontstaan.
Deze vicieuze cirkel van slechte slaap en toenemende uitputting vertraagt het herstel en verergert de symptomen van een burn-out.
Slaapproblemen als gevolg van een burn-out
Een burn-out gaat vaak gepaard met chronische stress, angstklachten en een gevoel van overweldiging. Deze constante druk leidt tot verhoogde cortisolniveaus wat het voor de meeste mensen moeilijk maakt om in slaap te vallen of een diep, herstellende slaap te krijgen. Het lichaam verkeert voortdurend in een staat van paraatheid, waardoor het lastig is om de ontspanning en de rust te vinden die nodig zijn voor een goede nachtrust.
Maar het probleem gaat verder dan alleen een verhoogd cortisolniveau. De verhoogde stresshormonen verstoren ook de productie van melatonine, het hormoon dat normaal gesproken helpt bij het bevorderen van slaap. Deze hormonale disbalans maakt het nog moeilijker om rustig in slaap te vallen en om door te slapen, wat de uitputting alleen maar vergroot.
Naast deze fysieke reacties komt er bij burn-out vaak ook nog een emotionele factor om de hoek kijken: overmatig piekeren. Werk, persoonlijke zorgen of andere stressfactoren houden de geest actief, zelfs wanneer het tijd is om te rusten. Het gevolg is dat het moeilijk wordt om de geest tot rust te brengen, waardoor inslapen een steeds grotere uitdaging wordt. En wanneer de slaap uiteindelijk komt, is die vaak verstoord, wat het herstel verder vertraagt.
Deze vicieuze cirkel van verhoogde cortisol, verstoorde slaap en constante stress maakt het herstel van burn-out extra complex. Hoe meer de slaap wordt aangetast, hoe groter de uitputting wordt, wat de symptomen van burn-out alleen maar versterkt. Het aanpakken van deze slaapverstoring is dan ook cruciaal voor het doorbreken van de cyclus en het herstellen van energie en balans.
Slaapgebrek als risicofactor voor burn-out
Slaapproblemen kunnen zowel een gevolg zijn van een burn-out, zoals eerder beschreven, als een risicofactor die het ontstaan van een burn-out vergroot.
Slaap is essentieel voor het herstel van lichaam en geest, en voor de regulatie van emoties en stress. Wanneer je slaapproblemen ervaart en hierdoor niet voldoende slaapt, vermindert je vermogen om met stress om te gaan. In andere woorden: je veerkracht neemt af. Daarnaast is het zenuwstelsel minder in staat om te herstellen, waardoor we sneller overprikkeld raken en gevoeliger worden voor stressvolle situaties. Wanneer deze klachten aanhouden, kunnen ze bijdragen aan het ontstaan van burn-outklachten.
Zoals eerder benoemd zijn verhoogde cortisolniveaus een gevolg van burn-out klachten en hierdoor kan de slaap worden belemmerd. Er is echter sprake van een wederkerige relatie: slaapgebrek verhoogt op zichzelf ook de cortisolniveaus waardoor het risico op een burn-out vergroot wordt. Te veel cortisol in het lichaam kan leiden tot gevoelens van angst, uitputting en emotionele instabiliteit, wat herkenbare symptomen zijn van een burn-out. Chronische stress, die vaak het gevolg is van slaaptekort, kan leiden tot een toestand van overbelasting, wat de kans op een burn-out vergroot.
Daarnaast heeft slaapgebrek ook een negatieve invloed op ons fysieke herstel. Het lichaam is niet in staat om energie aan te vullen of zich goed voor te bereiden op de volgende dag, wat leidt tot een gevoel van chronische vermoeidheid. Deze voortdurende uitputting kan leiden tot burn-out, omdat het lichaam simpelweg geen tijd krijgt om te herstellen.
Slaapgebrek kan op verschillende manieren bijdragen aan het ontstaan van burn-out. Het vermindert onze veerkracht tegen stress, verstoort emotionele functies, en verhoogt de fysieke en mentale uitputting. Om burn-out te voorkomen, is voldoende slaap dus cruciaal. Het biedt niet alleen fysiek herstel, maar ook mentaal en emotioneel herstel, waardoor we beter in staat zijn om met stress om te gaan en in balans te blijven.
Conclusie
De relatie tussen burn-out en slaap is complex, maar er zijn duidelijke verbanden. Mensen die een burn-out ervaren, hebben vaak moeite met slapen, wat de symptomen van burn-out kan verergeren, en omgekeerd, slechte slaap kan bijdragen aan de ontwikkeling van een burn-out. Het aanpakken van slaapproblemen kan een belangrijke stap zijn in het herstel van burn-out. Het verbeteren van slaapgewoonten, ontspanningstechnieken en stressmanagement kan helpen om zowel de slaap als de symptomen van burn-out te verbeteren.
Ervaar jij slaapproblemen en/of burn-out klachten? Maak nu een vrijblijvende afspraak met een van onze leefstijlcoaches!
Bronnen
Armon, G., Shirom, A., Shapira, I., & Melamed, S. (2008). On the nature of burnout–insomnia relationships: A prospective study of employed adults. Journal Of Psychosomatic Research, 65(1), 5–12. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2008.01.012
Christiano, D. (2023, 17 november). How Burnout Affects Sleep — and What to Do About It. Sleep.com. https://www.sleep.com/sleep-health/burnout-and-sleep
Söderström, M., Jeding, K., Ekstedt, M., Perski, A., & Åkerstedt, T. (2012). Insufficient sleep predicts clinical burnout. Journal Of Occupational Health Psychology, 17(2), 175–183. https://doi.org/10.1037/a0027518
